Groeten uit Ndala 2018 no 6.

Dit wordt dan al weer mijn laatste verslag uit Ndala. De tijd schiet al weer op en Mabula is al onderweg hier naar toe.

Ik was vorige week gebleven bij het deel, dat ik ’s avonds ook nog was uitgenodigd voor het eten bij de zusters. Ik had dat vergeten. Ik werd om 19.30 gebeld, door Zr. Florida, dat het eten klaar stond. Ik had vergeten, dat Carolus Borromeus niet alleen de patroon van het koor was, maar ook van de congregatie, voor de zusters dus een feestavond. Ze hadden de zusters van de Dochters van Maria ook uitgenodigd en de priesters van de parochie. Het huis was vol. Met muziek en een beetje dans. Ik kreeg zelfs een glas wijn.

Maandagmorgen 5 november had ik nog steeds last van de rug. Ik heb toen toch maar diclofenac bij het ziekenhuis gevraagd. Daarmee verdween de pijn toch naar de achtergrond. Alle kinderen hadden het weekend overleefd. Amani, die meningitis had, een urineweginfectie en malaria was er ook nog. Het is moeilijk om het onder controle te krijgen. Hij bleek ook nog een purulente artritis te hebben van de linker knie, waardoor hij niet kan lopen. Ik heb dit gepuncteerd en dinsdag nog eens en ik heb gentamycine aan de medicatie toegevoegd. Er was in het weekend ook een kind op genomen, met een zeer ernstige obstipatie. Op de foto was ¾ van de buik gevuld met faeces. Ik ben de hele week bezig geweest om die darmen weer op gang te krijgen. De verpleging had blijkbaar tegenzin om een klysma te geven. Toen ik dat donderdag in het morningreport naar voren bracht werden ze heel gehoorzaam. Toen hebben ze het zelfs een paar maal herhaald op mijn verzoek. Gisteren ging het goed met het kind en is het ontslagen. Ik was nog erg moe van het weekend. Ik heb om 17.00 uur 3 kwartier geslapen. De warmte maakt ook moe. Je transpireert veel en je moet veel drinken.

Dinsdag 6 november was ook weer een erg warme dag. Een van de dokters die opereert, moest blijkbaar plotseling weg en daarom moesten twee prostaatoperaties worden uitgesteld. Ik moest van de directrice mee om indruk te maken. Het waren twee patiënten, die van ver kwamen en niet zomaar even op en neer konden reizen. Er werden twee kinderen met longontsteking opgenomen en een zeer laag Hb. Bij de een heb ik drie maal een bloedtransfusie moeten laten doen. Toen was het kind rustiger. Het had een laag HB van 2,2. g/dl ( normaal is 14-16) Het kind was doodziek. Later in de week, was de moeder dankbaar, dat het gelukt is om hem er doorheen te krijgen. Dan was er nog de baby met de osteomyelitis, die als maar koorts kreeg. Ik heb opnieuw een incisie in de bovenarm moeten laten doen. De laatste dagen bleef de koorts gelukkig weg. En lijkt het alsof de infectie nu onder controle is gekomen.’s Avonds kwam Paulo Eduardi, hij wou Engels oefenen en lezen. We hebben brood gegeten en tot 22.00 uur geoefend.

Woensdag 7 november begon met een voordracht door een verpleegkundige. Hij was naar de jaarlijkse verpleegkundigenbijeenkomst geweest in Dodoma geweest. Daar was de aandacht gericht geweest op neonatale infecties. Dat is nog steeds een groot gevaar. Door de slechtere hygiënisch omstandigheden en onwetendheid is dat nog een veel voorkomend probleem. Veel pas geborenen moeten met antibiotica behandeld worden, ook de huid infecties. We zien hier ook veel kinderen met koorts stuipen, m.n. bij de malaria. En het is de kunst hen er uit te krijgen. Woensdagmorgen overleed er een, helaas. De verpleging vertelde echter ook, dat het kind traditionele medicijnen had gehad. Het braakte helemaal zwart materiaal. Dit zijn de restanten van verpulverde gedroogde bladeren. Van de mensen die hersenmalaria oplopen en een tijd bewusteloos zijn, loopt toch een groot deel blijvende schade op. Het is te hopen, dat ze in Nederland binnen een paar jaar er in slagen om de vaccinatie tegen malaria op de mark te kunnen brengen. (de Radboud en het LUMC, werken daar aan.) Het zal de wereld hier in Afrika behoorlijk wat veiliger maken. De kindersterfte zal dan een heel eind zakken. Tot slot van de dag was er een kind opgenomen., die bleek een duidelijke meningitis te hebben. Het kind kon niet op het achterhoofd liggen, zover was het hoofd naar achter,zo krampachtig. Naast de medicatie hebben de ouders er goed voor gezorgd en is het kind nog in leven.

Vrijdag 9 november was druk. Ik had 31 kinderen op de afdeling. Dat was het drukste tot nu toe. Het is bij sommigen kinderen puzzelen, hoe ze behandeld moeten worden. Wat dat betreft heb ik deze weken weer veel ervaring op gedaan. Ik heb veel kinderen behandeld met infectieziekten en met bloedarmoede. Ik heb geen jaar meegemaakt, dat het zo erg was.

Vrijdagavond kon ik weer op het keyboard spelen. Het was weer terug gebracht naar de kapel van de zusters. ’s Avonds probeerde ik op het internet te zien, waar ik zaterdagochtend naar toe kon gaan. Om een goede kaart te vinden is moeilijk. Er zijn wel satellietopnames, maar daarop is het toch moeilijk om een goed overzicht te krijgen van de wegen. Zo te zien werkt de overheid ook met beperkte middelen.

Zaterdag 10 november, ben ik vroeg op pad gegaan. Ik ben naar Isenegeza gefietst om te zien of er ergens orchideeën te vinden waren in de bomen. Ik wou ook nog kijken of ik in Isenegeza West het theehuis kon terugvinden waar ik twee jaar geleden thee had gedronken en foto’s had geschoten. Maar ik kon de weg niet goed vinden. En de mensen begrepen eerst niet waar ik naar toe wilde. Gelukkig kwam ik toch op de goed plek en klopte mijn gevoel van richting. De mevrouw, Kumla Jastini, was er niet. Maar ik had de naam opgeschreven en toen bracht men mij naar de plek waar ze woonde . Ze was enthousiast me te zien en ik moest onmiddellijk gaan zitten. Ze zorgde voor thee en een soort cakeje. Ze had de foto’s, die ik had opgestuurd inderdaad niet ontvangen. De post wordt niet bezorgd en er had niemand gebeld, dat er post was gekomen. Nadat ik thee en water had gedronken ben ik weer naar Ndala gefietst. Toen ik weer dicht bij Ndala was, had ik weer een lekke band. Gelukkig had ik de fietspomp meegenomen en kon ik de band weer oppompen. Ik was om 12.15 weer thuis en had 35 kilometer gefietst onder de tropische zon en door het mulle zand, af en toe. Helaas heb ik geen orchidee gezien. Het natuurreservaat ligt nog een paar kilometer zuidelijker. Dat is bos waar officieel niet gekapt mag worden. Maar volgens Kumla wordt er veel illegaal hout gekapt.’s Middags moest ik nog kerosine voor de koelkast in het dorp gaan halen, omdat Maria er niet in geslaagd iets te krijgen. De zusters vertelden mij, dat dat kwam doordat de elektriciteit was uitgevallen. Daarom werkten de pompen niet. Ik ben later naar de nieuwe benzinepomp in het dorp gefietst en kon wel kerosine kopen. Daarna ben ik weer naar de fietsenmaker Paulo gegaan om deze week voor de tweede keer de band laten plakken. Beide keren zat er een grote doorn in de band. Dat is het probleem in het savanne landschap. Er groeien zeer veel bomen en struiken met doorns om zich te beschermen tegen de eetlust van de herkauwers zoals hertachtigen en geiten. Om 18.00 uur was ik weer uitgenodigd voor een bruiloft. Ik had Maria gevraagd wat een nette tijd was om er heen te gaan. Maria zei, om er om 18.30 uur naar toe te gaan en als er nog niemand was, maar weer naar huis te gaan. Ik kwam om 18.30 bij de Hal van het ziekenhuis. Er zaten een paar mensen voor de ingang. Dit waren vooral mensen van het organiserend comité Het feest wordt niet door de familie of bruidspaar zelf georganiseerd, maar door familie en vrienden. Iedereen moet een bijdrage betalen. Ik was eerst persoonlijk door de bruidegom uitgenodigd een paar weken geleden. Daarna kreeg ik de via iemand van het organiserend comité een verzoek om 15.000 TSH te betalen als bijdrage. Vrijdag kreeg ik een officiële uitnodiging voor het feest. Gisterenavond werd netjes gecontroleerd door het comité of ik betaald had en op de uitnodiging werd de consumptie afgekruisd. Later bij het eten werden alle kaartjes weer ingenomen. Zodat men kon tellen of het klopte. Tegen de tijd dat men het bruidspaar verwachtte, werden we verzocht om de zaal in te gaan. Iedereen kreeg twee consumpties voor de hele avond. Ik heb eens weer bier genomen. Ik had,tot nu toe, hier heel sober gedaan en nog maar 1 fles bier gedronken. Het bruidspaar kwam pas tegen 20.00 uur. Dit was hun tweede party. De bruidegom is een verpleegkundige uit Singida, Hij is van de Mnaturu stam. De bruid komt uit Kigoma. Ze is een Mha. Ze hebben elkaar in Ndala leren kennen. Ze was student hier op de pedagogische academie en is afgestudeerd als leraar. Eerst hadden ze rond 1 november feest bij haar familie in Kigoma. Ze zijn op 3 November in Singida getrouwd. Kigoma ligt 400 kilometer ten westen van Ndala en Singida ligt hemelsbreed 100 kilometer van Ndala, maar over de weg is het een paar honderd kilometer. Hier werd dus het feest gisteren nog een keer overgedaan. Alleen de vader van de bruidegom was er. Een paar mensen uit Ndala moesten de functie van de wederzijdse ouders spelen.

De avond bestond uit drie delen. Eerst was er natuurlijk de officiële ontvangst, met de nodige speeches. De belangrijkste mensen worden allemaal voorgesteld. De wederzijdse “ouders “ zitten links en rechts van de zaal tegenover elkaar. Het bruidspaar met de beide getuigen zitten op het toneel. Op een mooie sofa. Het tweede deel van de avond bestaat er uit, dat men de cadeaus komt geven. Dit gebeurt met muziek en dans. Telkens wordt er een andere groep uitgenodigd om het cadeau te geven. Alles wordt geregeld door een ceremoniemeester. Ik heb samen met de zusters als vertegenwoordiging van het ziekenhuis een bijdrage gegeven in een enveloppe. Dat werd toch wel meer gedaan. Men geeft ook praktisch dingen voor in huis, zoals een set plastic stoelen en een bezem. Het bruidspaar kreeg meerdere lappen stof om kleren van te maken. Veel mensen kwamen meerdere keren naar voren, omdat men bij verschillende groepen hoorde. Sommigen leken het om het dansen te doen. Het derde deel bestond er uit eten . We kregen op ons bord, een soort frites, spaghetti, een stuk gebraden kip en een stuk banaan. Daarnaast kreeg ieder een flesje water. Tijdens het uitdelen van het eten had het bruidspaar tijd om met zijn tweeën te dansen op onze manier, samen. Want normaal danst hier iedereen alleen, paardansen kent men niet. Alles bij elkaar was het een gezellige avond. Het is leuk om te zien, hoe iedereen is gekleed en hoe men danst. Om 23.30 uur vertrok het bruidspaar en was het feest voorbij.

Tot slot nog mijn belevenissen van vandaag. Ik ben op tijd opgestaan en voor de laatste keer hier naar de kerk gegaan. Deze puilde uit. Er was vandaag een koor uit een andere plaats op bezoek. Het was een groot koor. Ik denk wel dertig zangers en ze zongen goed. Ik liep langs de zusters voor het ontbijt. Maar het was stil vandaag. Ze hadden een recollecte dag, een bezinningsdag voor de gezelligheid hoefde ik het dus niet te doen.

Vanmiddag was ik nieuwsgierig. Ik wou de plaats Misole wel eens zien. Ik heb het aan Maria gevraagd en ze zei, dat moet je doen. Misole is een afgelegen plaats in het buitengebied van Ndala. Het is in de richting van de rivier de Wembere. Ik heb om half drie mijn wandelschoenen aangedaan en de pet opgezet en daarna naar de receptie van het ziekenhuis gegaan. Daar zag ik een bekende en vroeg of hij een bodaboda kende, die Engels sprak en mijn gids kon zijn. Hij besprak het met een paar andere mensen en ze belden een boda boda, die wel tijd had om naar Misole te rijden. Hij vroeg precies de prijs die Maria gezegd had. Heen en terug voor 20.000 TSH. Dat was dus goed. Misole ligt 39 km ten oosten van Ndala. Ik was weleens die richting op gefietst tot het dorpje Iyombo, 10 km van Ndala vandaan. Dit is ook het enige dorp tussen Ndala en Misole.

Voorbij Iyombo is sinds 2012 Natuurgebied. Alle mensen die er woonden moesten het verlaten. Inderdaad was het tot vlak voor Misole bos. Ik heb er van genoten om het te zien. Het begint nu groen te worden en er stonden prachtige bomen langs de weg. We hebben wat vogels en vervet monkeys gezien. We zijn geen olifanten tegengekomen. Misole is een goed agrarisch dorp. Het schijnt goede grond te hebben. We zijn het dorp rond gereden, hebben water gedronken en zijn toen weer teruggereden. Het heeft een net centrum, maar Ndala is veel drukker. Misole had ook een middelbare school en een dispensary. Als zieken erg ziek zijn moeten ze naar Ndala komen als dichts bijzijnde plaats. Straks zal ik nog even de foto’s uit zoeken en bij het verslag doen.

Ndala 11-11-2018. Hier is geen Carnaval.