Vanuit een zonnig Ndala begin ik dit verslag weer. Vandaag is er bijna geen wolkje te zien en er staat een stevige wind. Hier in huis is het warm.
Deze week maandag 28-10-2019 ben ik met de patron van het ziekenhuis naar Tabora gegaan om het nieuw ziekenhuis te zien. Hij had er een vakantiedag voor opgeofferd. Toen ik aan kwam in Tabora en naar het Malolo ziekenhuis ging om Petro Nshimba te bezoeken had ik laten merken, dat ik graag het ziekenhuis wou bekijken. Zr. Florida wist, dat de patron (hoofd van de verpleging) de directeur kende. Dus ze heeft hem mijn wens overgebracht. Hij had contact opgenomen met de directeur van het Malolo ziekenhuis. Deze had vroeger samen me onze patron in Nkinga hospital gewerkt. Toen we na aankomst in het Malolo hospital aan de directeur werd voor gesteld, bleek, dat we elkaar waarschijnlijk in 1977 al hadden ontmoet. Hij was in 1977 in Het Nkinga Hospital (een Zweeds Missie ziekenhuis 50 km van hier) begonnen als clinical officer. In 1977 waren de meeste dokters nog Europeanen en ik was alleen in Ndala. We probeerden toen, samen met Nkinga, om de paar maanden een bijeenkomst te organiseren op zaterdagmiddag om iets van elkaar te leren. Die clinical officer van toen, was chirurg geworden en nu ,na zijn pensioen, directeur van een nieuw opgericht ziekenhuis. Ik was dus van harte welkom om het Malolo ziekenhuis te bezoeken.
We konden trouwens na onze aankomst meteen met eerste hulp beginnen. Voor we in de wachtkamer plaats namen zakte er voor onze voeten een vrouw in elkaar. Gelukkig was ze alleen maar flauw gevallen en konden we haar plat leggen, voordat de verpleging van het Malolo ziekenhuis in actie kwam.
Het Malolo ziekenhuis is een initiatief van zakenlieden in Tabora, die blijkbaar het geld bij elkaar hebben gekregen om een nieuw particulier ziekenhuis in Tabora te beginnen. Er zijn nu drie ziekenhuizen, waarvan het Ipuli missie ziekenhuis ook nog niet volledig functioneert. Tabora is de provincie hoofdstad van de regio Tabora. De regio Tabora telde in 2012 2.2 miljoen mensen en in Tabora stad woonden 220.000 mensen. Het regeringsziekenhuis voldoet nog steeds niet goed aan de verwachtingen. Ndala Hospital staat beter bekend als het Kitete hospital van Tabora.
Na de kennismaking met de directeur moesten we even een specialist begroeten. Deze was gynaecoloog. Ze hebben ook een parttime orthopeed in dienst en waren nog op zoek naar een kinderarts. Ze hadden een echter radioloog. Het gebouw zag er netjes en nieuw uit. Alle dokters werkten er met de computer. De lab en röntgen aanvragen werden per computer verzonden. De patiënt hoefde zich alleen maar te melden aan het des betreffende loket. Ze hadden allemaal moderne machines in het lab staan , maar ze hadden nog niet de mogelijkheid om bacteriële kweken te doen. Ze hadden al wel een CT scan en een normaal röntgen apparaat en over een half jaar hebben ze ook een MRI scanapparaat. Ze waren nog aan het opstarten. Ze hebben 4 afdelingen, maar er waren er nog maar twee in gebruik. Totaal hebben ze 8o bedden en iedere kamer heeft maar twee bedden. Er is dus veel privacy. Er zijn ook eerste klas kamers. Voor mij was het interessant om te vergelijken, wat hun lab en het laboratorium in Ndala kan doen. Dan is er in Ndala nog heel wat te ontwikkelen. Het was dus een interessant bezoek.
Na het bezoek aan het Malolo Hospital moesten we nog even wat boodschappen doen in Tabora en na de lunch konden we weer terug keren naar Ndala. Daarna ben ik nog even naar de kinderafdeling gegaan om te zien of er nog dingen bijgestuurd moesten worden.
Maandag avond was ik na het werk uitgenodigd door mijn gids om bij hem thuis te komen kijken. Hij wou zijn akkers laten kijken. We hebben even bij hem thuis gezeten en zijn vrouw begroet en een beetje bijgepraat zover dat ging, want ze spraken geen Engels. Hij had de akkers een eind buiten het dorp. Hij had een akker voor mais . Dit is op zandgrond en ligt wat hoger. En hij had een lager gelegen deel voor de verbouw van rijst. Dat is ook een ander soort grond. Dat komt onder water te staan als de regen begint. Hier rond Ndala wordt veel rijst verbouwd. Dat kun je nu in de droge tijd bijna niet voorstellen, maar in de regentijd staan er heel veel akkers onder water. Dat ze nu in het dorp wonen is nog een gevolg van het beleid van Julius Nyerere in 1974 . Toen werd alles gereorganiseerd. Maar ze hebben de grond van de familie nog. Hij en zijn broers hebben dit kunnen overnemen van hun vader.
Dinsdag was een normale dag Het belangrijkste was, dat het kind Lucas met Typoid fever het eindelijk beter ging doen en op de behandeling begon te reageren. Met de verandering van de medicatie zakte de koorts en stopte de diarree en koorts. Ik moest hem wat vroeg ontslaan. De vader maakte zich zorgen over de ziekenhuisrekening. Deze was al op gelopen tot Tas 200 000,- (€80) Toen ik hem de laatste keer zag had hij nog maar de helft bij elkaar. Het is blijkbaar toch gelukt om het te betalen, want daarna heb ik hem niet meer gezien.
Dinsdag werd de dag gekenmerkt door het feit, dat de mango’s blijkbaar rijp worden en de jongens moeten /klimmen in de bomen om ze er af te schudden. Dinsdag werd er een jongen van 10 jaar opgenomen, die uit de boom gevallen was . Hij bleek een schedelbasis fractuur te hebben. Gelukkig waren er geen complicaties. Na één dag stopte het bloeden uit zijn oor en was zijn bewustzijn weer helder en kon hij naar huis gaan.
Op het eind van de dag was ik uitgenodigd , door de patron van het ziekenhuis bij hem thuis. Dat was gezellig. M.n. omdat hij een duidelijke mening had over de Tanzaniaanse politiek. Maar er was op het eind natuurlijk ook een vraag. Hij had nog een dochter op de kostschool en een kind in de familie was geselecteerd om door te gaan voor form 6, zeg maar VWO. Dit vond men belangrijk en zo geven meerderen in de familie een bijdrage om dat de eigen ouders niet in staat zijn om dat schoolgeld te betalen. Er werd gevraagd of ik misschien €150, kon bijdrage. Ik heb hem gezegd, dat mijn prioriteit de weeskinderen in Kenia zijn. Misschien is er iemand, die dit leest geneigd om wel te helpen.
Van woensdag kan ik alleen vertellen, dat er een kind op de afdeling kwam met typhoid fever. Deze zijn toch erg ziek. En hun conditie gaat erg achteruit. Gelukkig lukte het om hem en ook een ander er door te krijgen. Maar dit vraagt veel aandacht. Er was ook nog een kind malaria, zeer ernstige bloedarmoede en geelzucht en een bloed vergiftiging. Ik dacht dat hij ook typhoid fever had, maar dat bleek niet zo te zijn. Hij kreeg abcessen op de beide onderbenen. Het leek alsof hij een osteomylitis kreeg. Gelukkig was dat niet waar. Een abces werd geopend en vrijdag was hij zonder koorts en liep hij weer rond.
In de nacht van woensdag op donderdag was ik een beetje ziek. Ik had diarree, maar gelukkig was het maar van korte duur. ’s Morgens was het over en ik heb de hele dag normaal kunnen werken.
Donderdag leken alle kinderen beter te worden. ’s Avonds was ik op tijd klaar en ben ik naar het noordwesten gefietst. Daar zag ik voor het eerst een boom met witte bloemen. Ik had deze eerder alleen maar als struiken gezien, maar dit keer was het een tien meter hoge boom. Onderweg is iedereen nieuwsgierig waar ik naar toe ga.
Vrijdag voelde ik me weer helemaal goed. De vermoeidheid was weg. Er lagen nog twee kinderen met typhoid fever op de afdeling. Het zijn beiden jongens van een jaar of 8. Ze hebben of hadden hoge koorts en dan m.n. buikpijn. Ze kunnen zelfs een darmperforatie krijgen omdat de “lymfeklieren”in de darm wand ontstoken zijn. Bij deze twee gaat het gelukkig goed.
Zaterdagochtend ben ik weer gaan fietsen met Stephano Fema. We zijn weer om 8 uur vertrokken. Het was mooi weer, blauwe hemel en veel wind. We zijn naar het zuidoosten gefietst. Voorbij het volgende dorp Iyombo is sinds enkele jaren een natuurreservaat, Het Rubuga forest reserve. Er mogen geen mensen meer wonen. Het bos moet herstellen. We zijn tot in dat bos gefietst. Maar door de droogte was er nog niet veel te zien. We zagen 1 Hornbill met een rode snavel. We hebben één vervet monkey gezien en rode bloem, de scadoxus, of wel de bloedlelie.
Iets na tienen hebben we weer rechtsomkeer gemaakt en in het dorpje Iyombo thee gedronken en een pannekoek ( 
chapati) gegeten.
We waren om 12.30uur weer in Ndala. De terugweg ging vlot met een stevige wind in de rug. Dat was lekker fietsen. Totaal hadden we heen en terug 46 kilometer gefietst.
Dat was de laatste keer, dat ik met Stephano op stap was. Ook al sprak hij geen Engels, hij heeft er toch van genoten en de tips, die ik had gegeven werden opzij gelegd om het schoolgeld van de zoon te betalen. Hij had nog 60 000 shilling (€24) nodig . Hij vroeg of ik hem er mee kon helpen. Toen ik zei, dat ik niet iedereen kon helpen, vroeg hij nog 2000 shilling om groenten te kopen. Zo gaat dat hier. Veel gewone mensen zitten toch erg krap. Hij is boer en moet van de twee akkers bestaan. Het vorige regenseizoen was er weinig regen gevallen. Hij had maar een beperkte hoeveelheid mais gekregen en ook de opbrengst van de rijst was minder geweest.
Na het eten vroeg Maria ook al weer een voorschot op het geld , dat we hadden afgesproken. Nu was er een kleinkind ziek en moest worden geholpen. De vader ervan was maar een dagloner en voor zo’n iemand is er in de droge tijd niet veel te verdienen.
Van morgen na de mis, vroeg de dochter Noella van Maria of ze mij het email addres mocht geven voor dokter George. Ze had vorig jaar een computer cursus mogen volgen en werkt als secretaresse op de naburige secondary school in Puge, maar daar verdient ze maar 50 000 shilling per maand . Daar kon ze niet van bestaan. Ze was van plan dokter Joosten hulp te vragen om naar Tanga te reizen. Daar kende ze iemand en zou ze bij die particulier veel meer verdienen. Tanga is een havenstad in het noordoosten van het land.
Toen ik later nog in het ziekenhuis kwam, zag ik Sympherose. Het “kleinkind” werd opgenomen wegens malaria. Het was een klein kind van mijn vroegere medewerker en buurman Deus Kumalija. Ik realiseerde me later dat ik de grootmoeder van het kind helemaal niet herkend had. Ik was de naam kwijt en ze was vroeger een mooie vrouw. Nu was ze te dik.
Gisteren in Iyombo riep een jonge man, Hi mijn dokter! Dat verwacht je dan niet.
Ik heb weer geprobeerd jullie een indruk te geven van het leven hier. De mensen zijn erg vriendelijk , maar heel veel zitten op de rand van de armoede.
Heel veel groeten uit Ndala weer,
Gerard
3-11-2019